Çocuklarda Görülen Okul Korkusu Nasıl Aşılır?

Yeni dönem başladı. Özellikle ilk defa okula başlayacak öğrenciler için hazırlanan uyum programı ile minikler okula daha hazır hale geldiler. Geçtiğimiz iki hafta içinde ilk günlerden yaşanan okulla ilgili heyecanlı duygular yerini düzene bıraktı.

Bu yazı, henüz düzeni sağlayamamış aileler için hazırlanmıştır.

Okul fobisi, okul öncesi ve ilkokul çağındaki çocuklarda sıklıkla rast geldiğim bir durumdur.

Bu korku hangi tür özellikteki çocuklarda daha fazla karşımıza çıkıyor? Öncelikle bu konu ile başlayalım:

Okul korkusunun temelinde genellikle anne (bakım veren kişi) ile güvenli bağlanma oluşmamış olması,
Özellikle aşırı korumacı yaklaşım veren ebeveyn tutumları,
Birey olarak sorumluluk verilmemiş,
Bağımsız hareket etmesine fırsat tanınmamış,
Ailenin -fark etmeden- ev dışındaki ortamın güvensiz oluşu ile ilgili oluşturduğu inanç kalıpları (Bu cümleyi toplum gerçeğinden bağımsız olarak ev içinde aşılanan bilinç dışı korku tohumları olarak ifade ediyorum)
Ev içinde fazla vakit geçirip, deneyim zenginliğine olanak sağlanmaması.

Bu özelliklerin içerikleri derinleştirilebilir ancak genel olarak baktığımızda anneye aşırı bağımlı, bebeklik döneminde güvensiz bağlanma yaşayan çocuklar ve 2 yaş sonrasında özerkliğini geliştirmesine fırsat verilmemiş çocuklarda daha fazla görülen bir durumdur.

İlk haftalarda yeni bir ortama başlarken duyulan heyecanın ötesinde;

Kreşe ya da okula bırakırken sabah başlayan karın ağrıları varsa,
Evden çıkmak istememe yaşanıyorsa,
Okula yaklaşırken anneden ayrılmak istememe ya da aşırı ağlama nöbetleri oluyorsa ve bu davranışlar ilerleyen günlerde azalmak yerine daha da şiddetleniyorsa profesyonel yardım alınması gereken durum halini almış demektir.

İlk olarak yapılması gereken, öğrencinin ilk günler sağlıklı adaptasyon sürecini geçiriyor olmasıdır. Bu anlamda okul ve ailenin işbirliği içinde ve doğru yaklaşımlarla bu durumu aşması yerinde olacaktır.

Her sorunun nedeni bireye ve ailenin girift ilişki dinamiğine göre değişkenlik gösterdiği için çözüm de bireye özgü olacaktır.

Bazı hallerde aşamalı olarak anneden ayrılma işe yarabildiği gibi süreç sağlıklı yönetilmezse, annenin bir yıl boyunca çocukla birlikte okula gidip gelmesi şeklinde durumlar gözlenebilmektedir.

Burada temel olan nokta, çocuğun okula gitmemek için sarf ettiği çabanın altındaki nedeni bulmaktır.

Ayrılma korkusu var ise bu durumun giderilmesi, başarı kaygısı var ise bu durumun nedenlerinin anlaşılması, anne baba tutumlarından kaynaklı bir tutarsızlığın çocuk tarafından kullanılması durumu var ise bunun tespit edilerek doğru ebeveyn tutumu hakkında bilgi verilmesi gerekmektedir.

Bazen danışmaya gelen anne babalardan, süreçten duydukları bıkkınlık nedeni ile kreşe bir yıl göndermeme kararı alarak ertesi yıl yeniden aynı sorunu yaşadıklarında gerçekçi bir çözüm arayışına başlama öykülerini dinliyorum. Çok önemli bir gerekçe olmadıkça okula göndermemek sorunu çözmez, sadece erteler. Bu durum sonraki yıl sorunun kronikleşmiş ve daha da şiddetlenmiş halde karşımıza çıkmasına neden olur.

Bu anlamda ailelere ve öğretmenlere önerim; zorlandıkları bu süreç içerisinde verecekleri tepkiler nedeni ile durumu çözümsüz hale getirmemeye özen göstermeleri ve oluşan durumun dışına çıkmaya çalışarak analizi daha sağlam yapmaları yönünde olacaktır.

Çocuğun ihtiyacının doğru tespiti, aileye sunulacak önerilerin doğru tespiti ve sınıf ortamında öğrenci için alınacak gerekli tedbirler ile sıkıntı aşılabilir. Çözüm sağlanmadıysa direncin kemikleşmemesine dikkat ederek psikolojik danışma desteği alınmasında yarar vardır.

Sevgilerimle

Dilek Söylemez