Öğretmen öncelikle bazı telkinlerle sınıftaki öğrencileri öğrenime hazırlamalıdır:
-“Öğretme işi tek taraflı istek ve etkinliklerle değil; karşılıklı surette, yani öğrenci-öğretmen çalışmalarıyla mümkündür…”
-“Öğrenme isteği ve ilgisi olmayan öğrenciye; ders vermek yoluyla hiçbir şey öğretilemez…”
-“Öğrenmenin biricik koşulu kendi kendine çalışmak ve öğrenme sorumluluğu ya da bilinci kazanmaktır…”
-“Yeteneklerini keşfeden ve geliştiren, kendi olanaklarına göre öğrenen her öğrenci anlamlı unutulmaz bilgiler kazanır. Kendi gayretimizle öğrendiğimiz şeyler asla unutulmazlar…”
-“Öğretmenin asıl görevi sadece öğretmek değil; öğrenmek isteyenlere rehberlik yapmaktır…”
-“Kendi kendimize planlayıp yürüttüğümüz öğretim etkinlikleri ahlak ve kişilik olgunlaşmasına yardım edecektir, irademizi kuvvetlendirecek, yapıcı kişilikler olmamızı sağlayacaktır…Kısacası öğrencide öğrenime dönük olarak ihtiyaç ve ilgi geliştirmelidir.
*Okula gelmenin amaçları konusunda düşündürmelidir:
Okullara niçin ihtiyaç var? Hayatımızın büyük bir dilimini niçin okullarda geçiriyoruz? vs. konularında gündem yaratmalı, öğrencilerin bu konusundaki görüşlerini almaya çalışmalıdır. Alınan görüşleri onaylamayı takiben ancak derslerde alınan bilgilerle hayatımızın güvence altına alınabileceği, bilgili olmanın faydaları vs. sınıfa anlatılmalıdır. Bir insanın kültürlü sayılabilmesi için neler bilmesi ve neler yapması gerektiği detaylı açıklanmalıdır.
*Konunun amaç ve motiflerini öğrenciye sunmalıdır:
Çalışma öncesi , konuyu niçin ve ne amaçla öğrenmemiz gerektiği ile ilgili açıklamalar yapmalı ve bu açıklamalar arasından öğrencinin en uygun olanlarını kendi arzusu ile seçmesini ve kendini ruhen hazırlamasını sağlamalıdır.
Bu başlangıç anında öğrenci; yapacağı işe (öğreneceği konuya) başlamak ve bitirmek teşebbüsünün de kendisinde olduğunu yani başkasının zoru ile değil; kendi isteğiyle çalıştığını şu telkinlerle sağlayabiliriz:
-“Hiç bilmediğiniz bu problem ya da konuda büyük bir bilgi birikimine kavuşacaksınız…”
-“Az bildiğiniz bu problemi esas surette öğrenmiş olacaksınız…”
-“Bu problem ya da konuyla ilgili doğruluğundan kuşku duyduğunuz şeyler varsa, bunları kontrol edecek, düzeltecek ve tamamlayacaksınız…”
-“Bazı işlerin yapılışlarını öğrenecek ve bu hususta özel yetenekler kazanacaksınız…”
-“Elde edeceğiniz bilgilerden veya kazanacağınız yeteneklerden yakın faydalar bekleyeceksiniz…” gibi.
Öğrencinin benimseyebileceği nedenlerin etkisiyle göstereceği çabanın artacağı düşünülmelidir. Dolayısıyla mümkün olduğu kadar daha çok nedenin öğrenciye sunulması ve ara sıra hatırlatılması gerekir.
*Hedeflerinin canlı bir görüntüsünü çizdirin:
Zorlandıkları konularda, gelecekte o mesleği yürütüyor olduklarında, mesleğini nasıl yapacaklarını düşündüğünde kendisini motive etmeye yarayacak kurgular oluşturabilirsiniz. Böyle durumlarda 5-10 yıl sonraki durumlarını hayal ettirin…Nasıl bir kariyeri olacak? Bunu düşündürün. Eğer belirli bir hayal kuramıyorsa motive olmaları güçleşecektir. Hedefe giden yolda küçük zaferlerden bahsedin.
-Dersten iyi not almak,
-Okuldan iyi bir not ile mezun olmak,
-Uygun üniversiteye girmek gibi
Sizin bu yöndeki dış motivasyonlarınız onların da kendilerine iç motivasyona götürmesini sağlayacaktır. Bunlar olumlu ya da olumsuz motivasyon çeşitleri olabilir. Örn; Olumsuz motivasyonlarda,
-İyi not alamazsam mezun olamam,
-Ödevimi bitiremezsem geziye gidemem,
-Sınavda başarılı olamazsam geleceğim mahvolur.
-Sınıfımı geçemezsem babam beni okutmaz…gibi örnekler vardır.
Olumlu motivasyonlarda ise,
-Her çalıştığım saatin sonunda yeni bir CD veya kasetten bir parça dinleyeceğim,
-Ödevimi erken bitirirsem hafta sonu geziye gidebilirim,
-Şu derslerimi verirsem bir sonraki sınıfta daha iyi bir öğrenci olacağım gibi örnekler kullanabilir.
*Çalışmalarda özgürsünüz hissini vermelidir:
Öğrencinin çalışma nedenleri ve araçlarını seçmede, işini kendine göre uygulamada tamamiyle özgür olduğu hissini vermelidir. Bu doğrultuda şu açıklamayı yapabilirsiniz:
“Bu konuyu……..nedenden dolayı öğrenmek ve bu çalışma ile takip ettiğimiz amacı gerçekleştirmek için yapabileceğiniz hareket ve etkinliklerden bazılarını seçerken ve çalışırken, kendi olanaklarınızı kullanmada özgür olduğunuzu bilmelisiniz: Çalışırken çeşitli zorlukları yenerek, bir rahatlık hissetmeniz ve öğrenmeniz kendi sorumluluğunuzdadır…”.
Bu açıklamayı yapmak öğrenmenin aktif olmasında büyük rol oynar.
*Başarı hikayeleri kurgusu oluşturun ve başarı öykülerinden düşünceler aktarın:
Öğrencilere kendileri için bir başarı hikayesi düşündürün; Bu başarı hikayesi kendilerinin başarı hikayesi olsun. Gelecekte çok ünlü bir meslek adamıdır ve insanlar onun başarı öyküsünü okumaktalar.
Şimdi de tam aksini düşündürün; Başarısız bir hayatı var ama onlardan neler öğrendi? Onlardan anlatmalarını isteyin.
Ünlü kişilerin hayatlarından kesitler sunun (Atatürk, Einstein, Lincoln, Napolyon, Beethoven vs.). İnsanlık için örnek olmuş kişilerin mücadelelerle geçen hayat öykülerini okuyun (Hayatlarını büyük amaçlarla geçirmiş, gençlerin ufkunda ışık huzmesi oluşturan kişileri).
Ünlü hikayelerden mesajlar verin. Örn; Robenson Kruzo’nun öyküsünü anlatın (zeka , azim ve çalışma üçlüsünün kudretini, hayatta kalabilme gücünü işleyen davranışlarının neler olduğunu).
Ünlü vecizlerden, yazılardan bölümler okuyun.
*Çalışmadan zevk alma ve seve seve çalışma duygusunu yaşatmalıdır:
“Öğreneceğiniz şeyler size mutluluk verecektir. Yeni bilgiler daha kuvvetli hale geldiğiniz hissini verecektir. Özgüveniniz gelişecektir. Bedensel açlığı yemek ve içmek suretiyle doyurmaktasınız; düşünsel açlığı ise çalışmalarınızda kazanacağınız bilgilerle doyuracaksınız. Bilgilerin kazanımını ve sizi daha güçlü ve güvenli yaptığını gördükçe daha büyük gayretlerle daha iyi işler yapmaya aday olacaksınız…”
*Çalışmalarında öncelikle kendisiyle kıyaslatmayı öğretmelidir:
“Çalışma ve başarılarınızda sınıf arkadaşları ile değil kendi kendinizle, kendinizin daha evvelki çalışmalarınızla karşılaştırma yapınız: Yol aldığınızı gördükçe başkasından daha üstün olabilmek için değil önceki durumdaki kendinizden daha üstün olabilmek için bunları yapınız…”türünden açıklamalar yapmalıdır.
*Çalışılan konunun günümüz koşullarındaki önemini kavratmalıdır:
“Konu gerçek hayat sorunlarımıza……açılardan etki yapmaktadır. Kendi hayatınızda bu etkilere göre hazırlanabilmeniz ve toplumun çok çeşitli etkinlikleri için hazırlanmanın koşul ve olanaklarına sahip olabilmeniz için çalışmalarınıza daha duyarlı yaklaşmanız gerekmektedir” vs. türünden ifadeler kullanmalıdır.
* Öğrenciye yardıma hazır olduğu hissini vermelidir:
“Çalışmalarınızı yürütürken kullanabileceğiniz materyaller şunlardır…….Onları…….bu yerlerden temin edebilirsiniz. Şunları benden alabilirsiniz. Öğrenme etkinliklerinizi kolaylaştıracak önlemler şunlardır……İyi öğrenmenin koşulları şunlardır……Bunların dışında kafanıza takılan bir konu varsa yanıma gelmenizi isterim…” türünden açıklamalar yapılmalıdır. Öğrenci tasarladığı ve yürüttüğü çalışmalarını öğretmenden gelen destekle yürüttüğü zaman sonucu elde edinceye kadar devam etmek ihtiyacını duyar ve bu ihtiyaçla çalışır. Öğrenmeyi basit bir bilgi kazanma yolu değil, yakın ve uzak faydalara dayanan bir etkinlik olarak düşünür. Çalışmayı, her insanın bütün bedensel ve ruhsal varlığı ile katılması gereken bir metot olarak muhakeme etmeye başlar.
