Sınıf ortamında öğrencileri motive edebilmek için kullanılabilecek stratejiler altı başlık altında incelenebilir (Burden, 1999):
1. Öğrencilerin ilgilerim anlama,
2. Konunun kullanılabilirliğim açıklama,
3. Öğrencilerin başarı beklentisi oluşturmalarına yardımcı olma,
4. Dersi ilginç hale getirme,
5. Öğrencilerde istek uyandırma ve
6. Ödüller kullanma.
Öğrencilerin İlgilerini Anlayabilme
Yapılacak ilk şey, öğrencinin merakım uyandırmak ve bu merakın devam etmesini
sağlamaktır. Öğretmen öğrencilerin ilgilerinin farkında olmalıdır. Etkinliklerin öğrenci
ilgilerine uygunluğu sağlanarak öğrenciler motive edilebilir. Öğrenci İlgilerini belirlemek için öğretmen öğrencilerle açık bir diyalog kurmalı ve öğrencilerin ilgilerinin neler olduğunu gözlemlemelidir.
Öğrencilerin İlgilerini ortaya çıkaran öğretmen, bu ilgiler çerçevesinde öğrencilerde
araştırma, keşfetme, merak duygusunu geliştirmelidir, öğrencide bilgi merakı; sürprizler, inanma ve inanmama arasında dengesizlik oluşturma, engel olma ve şüphe etmeyi sağlama yollarıyla oluşturulabilir. Bu stratejilerle kabul edilebilir bir karmaşa meydana getirilir ve motivasyon, karmaşa çözümleninceye yada öğrenci pes edinceye kadar devam eder. Eğer karmaşa çözümlenmezse, öğrenciler sıkılır ve hayal kırıklığına uğrar. Bunun için öğretmenler, istenen çalışmaların sonuca ulaşabilecek düzeyde karmaşık olmasına dikkat etmelidirler. Sürpriz, beklenmedik bir durum veya sonuçla karşılaşılmasıdır. Emin olmama, bir konuyla ilgili birçok olası sonuç olduğunda ve hiçbirinin kesin olarak doğru olduğu belli olmadığında ortaya çıkar. Engel olma, bir konuyla ilgili mantıklı bir sonuç elde edilmediğinde ortaya çıkar. Şüphe etme, çözüm genel kurallara veya mantığa ters olduğunda meydana gelir.
Öğrenciler, konuyu ilginç buluyorlarsa derse daha etkin olarak katılırlar. Öğretmen bunu göz önünde bulundurarak, konuyu sosyal, araştırılabilir, maceracı ve katılımı sağlayacak şekilde planlamalıdır. Öğretimde alışılmadık etkinlikler aracılığıyla daha eğlenceli ve macera dolu bir ortam oluşturulabilir. Bireysel çalışmaların yanında, ikili yada grup çalışması aracılığı ile öğrencilerin sosyal etkileşim ihtiyaçlarına cevap verebilecek öğretim ortamları planlanmalıdır.
Öğrencilerin konuya ilgisini çekmek için, soru ve araştırmalar kullanılmalıdır. Dersin
basında ilginç soru yada problem ortaya atılarak merak uyandırılabilir. Böylece öğrenciler, konuyla ilgili daha çok bilgi edinme ve emin olmama duygularım tatmin etme ihtiyacı duyacaklardır. Sorular meraklarım giderici nitelikte olmalıdır.
Öğrencilerin, eğlendirici ve eğlenceli bulduğu alıştırmalar ilgilerini çekebilir. Ders
esnasında oyun, simülasyon ve drama gibi teknikler kullanılabilir. Oyunlar, öğrencilerin gerçekleri öğrenmelerine ve seçenekleri değerlendirmelerine yardım eder. Simülasyon, öğrencilerin karar verme, seçeneklerden birini seçme, sonuçları alma ve kararları değerlendirmesine yardımcı olur. Eğlendirici yanı olan oyunlar, simülasyon ve diğer etkinlikler öğrencileri motive eder, etkileşimi sağlar, olaylara değişik açılardan bakabilme yeterliği kazandırır ve öğrenme sürecine katılımı sağlar.
Konunun Kullanılabilirliğini Açıklama
Öğrenciler, sunulacak konunun kişisel ihtiyaçlarına karşılık vereceğini ve bu konunun kendi hedefleriyle ilişkili olduğunu düşünürlerse öğrenmeye motive olurlar. Öğrenciler için öğrenmeye değecek şeylerin öğretilmesine özen gösterilmelidir. Bir listeyi ezberletmektense, günlük hayatta nasıl kullanabileceklerinin öğretilmesi gerekir. Konu, günlük hayatta kullanılacak bilgi ve becerilerle ilişkilendirilmelidir. Anlatılan konunun okul içinde ve okul dışında öğrencilere nasıl yararlı olabileceği anlatılmalıdır. Öğrencilerin,
önceki öğrenmelerini kullanmaları başka bir konuya motive olmalarım sağlar. Öğrenilecek olan konu ile önceki öğrenilenler ilişkilendirilmelidir.
Öğrencilerin Başarı Beklentisi Geliştirmelerine Yardımcı Olma
Öğrenciler, başarıya odaklandıklarında motive olurlar. Öğretmenler, öğrencilerin kısa
dönemde ulaşabilecekleri amaçlar oluşturmalarına yardımcı olmalıdır. Öğretmen öğrenci için hedef belirlemekten çok öğrencinin özel, kısa dönemli ve gerçekleştirilebilir hedefler oluşturma becerisini geliştirmelidir.
Öğrencinin gösterdiği performans ile ilgili uygun, anında ve bilgilendirici geribildirim
sağlanması öğrencinin başarı beklentisin! yükseltmesin! sağlar. Geribildirim olarak not vermek yeterli değildir. Öğrenci nottan daha ayrıntılı ve bilgilendirici geribildirim ister Etkili geribildirim öğrencinin amaca dönük olarak kendi davranışlarım değerlendirmesine yardımcı olur. Bu öğrencinin içsel motivasyonun artmasına katkı sağlar (Lepper ve Hodell, 1989). Başarı ve başarının takdir edilmesi daha sonraki başarı için bitek bir alan oluşturulmasını sağlar.
Dersi İlginç Hale Getirme
içsel ve dışsal motivasyonu sağlayabilmek için, öğrenme hedeflerinin belirlenmesi ve bu hedefler çerçevesinde öğretmenin, öğrencilerden ne beklediğin! ortaya koyması gerekir. Öğrenciler tam olarak ne yapacaklarım bilmelidirler. Bir ödev verildiğinde, beklentiler neler, nasıl değerlendirilecek, ne kadar sürede değerlendirilecek, hangi koşullarda çalışma yeterli kabul edilecek ve benzeri konularda öğrencilere bilgi verilmelidir.
Motivasyonda konunun ilginç ve yeni yöntemlerle sunulması da önemlidir. Dersin basında öğrencinin ilgisi çekildikten sonra, anlatma, gösteri, panel, grup çalışmaları, problem çözme, buluş yoluyla öğretme, simülasyon, rol oynama, gibi teknikler kullanarak öğrencinin ilgisinin devam etmesi sağlanabilir. Aynı yöntem ve tekniklerin sürekli kullanımı öğrenci ilgisini azaltır. Uygulanan her teknikten sonra farklı ve yeni bir teknik kullanılmalıdır.
Öğretmenler ders işlerken kendilerine özgü yöntemlerle işleme eğilimindedir. Her öğrenci hangi öğretmenin dersi nasıl işlediğini bilir. Arada bir öğretmenin sınıf içinde
beklenmeyen davranışlarda bulunması öğrencileri motive eder. Örneğin, sınıfın oturma düzenini değiştirin. Burada kendinize bir tarz oluşturmak yerine öğrencilerden bir tarz oluşturmalarım isteyin. Ancak bu yöntem aşırı kullanıldığında etkisini kaybedebilir.
Öğrencilerde İstek Uyandırma
Öğrencilerin, öğrenme sürecine motive olabilmeleri için konuyla ilgili olmaları
gerekmektedir. Model olma yoluyla öğrencide konuyu öğrenmeye isteklilik oluşturulabilir (Burden, 1999). Konuyla ilgili problem çözme ve düşünmede model olma önemlidir. Öğretmen, bir problemi sesli düşünerek çözdüğünde, öğrenciler öğretmenin konuya nasıl yaklaştığını görebilirler. Öğrencilerde istek uyandırabilmek için, konunun önemini vurgulamak gerekir. Dersi sunuş şekli, vurgulamalar, davranışlar ve mimikler konunun önemli olduğunu belirtmelidir. Ayrıca öğrencilerin .öğrenmenin kişisel tatmin sağladığı, hayatı zenginleştirdiği, kendini gerçekleştirmeyi sağladığı bilincinde olmaları sağlanmalıdır.
Ödüller Kullanma
Ödüllendirme öğrencinin amaca yönelik çabasının artırılmasında oldukça etkili bir yoldur. Sınıf ortamında ödül olarak; materyal ödüller, etkinlik ödülleri ve özel ayrıcalıklar, not ve takdir edilme ödülleri, toplumsal ödüller ve öğretmenin özel ilgisi, etkileşimi, birlikte yapacağı etkinlikler kullanılabilir (Good ve Prophy, 2000).
