İç Disiplin Nasıl Elde Edilir?

Eylemler haz odaklı mı yoksa başarı odaklı mıdır?

Günlük yaşam içinde bu soruya ne cevap verirsiniz? Aslına bakarsanız birini seçiyor olmak tamamen doğru bir cevap olmayabilir. Her ikisinin de denge içinde olması gerekir. İşte, iç disiplin günlük yaşamın içerisinde haz odaklı ya da hedef odaklı verilen kararlar arasında denge kurmanızı sağlar.

Sokrates’in öğrencileri Aristippos ve Epikuros haz kavramını (hedonizm) sürekli haz veren eyleme yönelme olarak tanımlıyorlar. Aristippos bedensel hazların insan davranışlarını yönlendirdiğini söylerken Epikuros’ta tinsel hazzı yani ruh dinginliğini önemsiyor. En büyük hazzın bilgelik olduğunu belirtiyor. Günümüz dünyasında Aristippos 1-0 önde gibi. Bireyler daha çok haz odaklı kararlar alıyorlar. Dijital çağın algı yönetimine kapılıyor. İçsel yalnızlığını metalaştırdığı durumlarla doyurmaya çalışıyor. Keyif almak ve ne olursa olsun iyi hissetmek için eylemlerini yönlendiriyor. Bu kimi zaman yemek, kimi zaman alışveriş, sosyal medya, oyun kısaca abartılan her şey olabiliyor. Eğer bireyin iç disiplini zayıfsa dış dünyadaki tüm uyaranlar onun için bir pranga tehlikesine bürünüyor.

Elbette sürekli hedef odaklı olmak da yorucu bir şeydir. Her hedef sonucunda bir sonraki hedefe ulaşma gayreti bir süre sonra kişiyi neyin anlamı daha büyük sorusuna yöneltebilir. Yüksek başarılar, ün, zenginlik elde etmiş fakat mutsuz birçok kişi olduğu bilinmekte çünkü. Duygusal Zekâ adlı kitabın yazarı Daniel Goleman iç disiplinin hayatı yaşamak için akıllıca bir seçim yapmada önemli rol oynadığını söyler. Duyguları yönetmenin yani onları bastırmadan dengede tutabilmenin öneminden bahseder.

İç disiplin nasıl sağlanır?

İnsanın gördüğü en zor şey kendisidir. Kendini tanımak ve neyi istediğini bilmek bu anlamda önemli bir beceri halini alıyor. Felsefi bir bakış açısıyla söyleyecek olursak kendini kendine nesne kılarak gözlem yapmak. Zihnin içine bir gözcü koyarak eylemler hakkında veri toplayabilmek önemli hale geliyor. Eylemlerin ardında haz ya da hedef varsa nasıl belirleniyor? Duygularla.

Duygular insanı harekete geçirmede düşüncelerden daha etkin rol oynarlar. Bir düşünce sizi ayağa kaldırmaz ama o düşünceye bağlı duygu her yere götürebilir. Bu nedenle eylemlerin nedenlerini bilmek çok önemlidir. Haz daha kolaydır. Anlık mutlu olmak için, acıdan kaçınmak için, yalnızlığı unutmak için, mutsuzluğu bastırmak için, bireyin kendisinin bile fark edemediği içindeki o boşluğu doldurmak için eyleme geçilir. Hedefe bağlı eylemlerde ise sağlam bir nedenin olması gerekir. Neyin neden istendiğinin iyi bilinmesi hedefe ulaşmada irade ortaya koymayı sağlar ve hazzı erteleyebilmek daha kolaylaşır. Kişinin kendi motivasyonunu iyi belirlemesi yukarıda bahsettiğim gibi zihnine bir gözcü koyması ile mümkün olur.

Elbette iç disiplini sağlamada istikrar da önemlidir. Jules Payot İrade Terbiyesi adlı kitabında güçlü ve sürdürülebilir bir iradenin yine güçlü duygular tarafından desteklenmesi gerektiğini belirtiyor. Heyecan hep korunmalıdır. Yapılan tüm işlere otomatikleşen davranışlar dışında bir duygu dalgası ve eylemin etkili şekilde algılanması eşlik etmeli diye de ekliyor.

Özetle iç disiplin, günlük yaşamın içerisinde haz odaklı ya da hedef odaklı verilen kararlar arasında denge kurmanızı sağlar. Birey karar alma mekanizmasını erken yaşta oluşturmamışsa haz arayışı içerisinde kısır döngüye girebilir. Hazzı erteleyebilmeyi öğrenmiş olmak iç disiplin kazanmada son derece önemli görünmekte. Çünkü kişinin eylemine ve en önemlisi hayatına yön veriyor.

Şimdi siz de hangi kararları (yemek, alışveriş, sosyal medya, oyun vs.) anlık haz prensibine göre veriyorsunuz bir düşünün ve yorumlarda payl tartışalım.

Sevgilerimle