ÖĞRETİM LİDERLİĞİ
Mehmet Şişman
Pegem A Yayıncılık
Ankara,2002
173 sayfa
Okul müdürü, okulun ve okul programının yönetiminden,
öğrenmenin gerçekleşmesinden ve okulun başarısından birinci
derecede sorumlu görülen kişidir. Bu nedenle de okulun başarı ya da
başarısızlığı, bir bakıma müdürün başarı ya da başarısızlığı île
açıklanmaktadır. Okulun yönetiminde en yetkili kişi olarak müdürün
sahip olduğu yasal güç ve yetkiler, onun okulu yönetmesinde ve
başarılı kılmasında tek başına yeterli değildir. Bunun ötesinde okul
yöneticilerinin sahip olmaları gereken çeşitli yeterlilik alanlarından
söz edilebilir. Bunlardan biri de okul yöneticilerinin iyi bir lider ve
özellikle de öğretim lideri olmaları gereğidir.
Okulun temel işlevlerinden biri, herkes için öğrenmeyi
gerçekleştirmektir. Okul, sadece öğrenciler için değil, öğretmenler,
veliler, çalışanlar, hatta bütün toplum için bir öğrenme yeri olmalıdır.
Okul müdürü, söz konusu öğrenmelerin gerçekleşebilmesi için
gerekli kaynakları sağlayan, ortamı hazırlayan, öğrenmeyi
kolaylaştıran ve böylece öğrenmeye liderlik yapan kişidir. Bir okul
müdürünün okulda yapması gereken çok çeşitli görevlerden söz
edilebilirse de okulun temel işlevinin “öğrenmeyi sağlamak” olmasına
bağlı olarak okul müdürünün de esas itibariyle okuldaki zamanının
çoğunu eğitim-öğretim ve öğrenmeyle ilgili işlere ayırması
gerekmektedir. Oysa araştırmaların sonuçlarına göre, çoğu okul
yöneticileri, okuldaki zamanlarının büyük bir kısmını eğitim
dışındaki başka konulara ayırmaktadırlar.
Okul yöneticilerinin liderliği, özellikle 1980’lerden itibaren etkili ve
başarılı okullar olarak nitelendirilen okullar üzerinde gelişmiş
ülkelerde yapılan araştırmalarla birlikte yeniden gündeme gelmiştir.
Okul yöneticilerinin liderlik davranışları üzerinde geçmişte de çeşitli
araştırmalar yapılmış olmasına karşılık bu yıllardan itibaren eğitim ve
okul yönetiminde yeni bir liderlik kavramlaştırması olarak öğretim
liderliğinden sıkça söz edilmeye başlanmıştır. Böylece okul
yöneticiliği yerine de eğitim ve öğretim liderliği ifadeleri daha çok tercih
edilir olmuştur.
Bu çalışmalara paralel olarak okul yöneticisi yetiştirmeye dönük
programlarda da bir takım değişiklikler gündeme gelmiştir. Okul
yöneticilerinin aynı zamanda birer eğitim ve öğretim lideri olarak
yetiştirilmesi, eğitim ve okul yöneticisi yetiştirme programlarında
temel amaç olmuştur. Türkiye’de ise eğitim ve okul yöneticisi
yetiştirmek için üniversitelerde lisans programları olmadığı gibi bu
alanda lisans üstü programlar ve bunlardan mezun olan yönetici sayışı
da oldukça sınırlıdır. Yakın zamanlarda Türkiye’de eğitim ve okul
yöneticisi atamalarıyla ilgili olarak Milli Eğitim Bakanlığınca bazı
standartlar geliştirilmeye çalışılmıştır. Ancak eğitimle ilgili mevzuat
incelendiğinde Türkiye’de okul müdürlerinden liderlikten daha çok
yöneticilik yapmaları beklendiği söylenebilir.
Türkiye, 2000’li yıllara, başka konularda olduğu gibi eğitimle ilgili de
pek çok sorunla birlikte girmektedir. Merkezi yönetimler tarafından
eğitim sistemiyle ilgili olarak hazırlanan değişim stratejileri yanında,
yarının okul yöneticilerinin de her yönden güçlendirilerek bu
sorunların üstesinden gelebilecek şekilde yetiştirilmesi, değişimin
toplum ve okul merkezli olarak düşünülmesi, çok yönlü önem
taşımaktadır. Bu kitap, Türkiye’yi yarınlara taşıyacak okul yöneticileri.
için ufuk açıcı bir rehber olarak düşünülmüştür. Eğitimde liderlik ve
öğretim liderliği. Batılı bazı ülkelerde bu konuda yapılmış bazı
araştırmaların taranmasıyla analiz edilmiştir. Teori ve uygulama
karşılaştırılarak bazı sonuçlara ulaşılmaya çalışılmıştır. Kitabın, eğitim
ve okul yönetimi alanında lisans üstü eğitim gören öğrencilere,
araştırmacılara, okul yöneticilerine olduğu kadar, eğitim ve okul
yönetimine ilgili duyan herkese yararlı olacağı beklenmektedir.
Kitapta yer alan konular:
Liderlik ve Yönetim
Eğitim ve Okul Yönetiminde Liderlik
Okul Yönetiminde Öğretim Liderliği
Okul Müdürünün Öğretim Liderliği Davranış Boyutları
Öğretim Liderliği İle İlgili Araştırmalar
