ROTTER İN İÇ-DIŞ DENETİM ODAĞI ÖLÇEĞİ

Bireylerin genellenmiş kontrol beklentilerinin içsellik-dışsallık boyutu üzerindeki konumunu, pekiştiricilerin bireyin kendi içindeki ya da dışındaki güçlerin kontrolünde olduğuna dair sahip olduğu genel beklenti ya da inancını ölçmek.
ROTTER’İN İÇ-DIŞ DENETİM ODAĞI ÖLÇEĞİ

Tanıtım

Ölçtüğü Nitelik : Bireylerin genellenmiş kontrol beklentilerinin içsellik-dışsallık boyutu üzerindeki konumunu, pekiştiricilerin bireyin kendi içindeki ya da dışındaki güçlerin kontrolünde olduğuna dair sahip olduğu genel beklenti ya da inancını ölçmek.
Ölçek türü : Kendini değerlendirme ölçeği. Grup olarak da uygulanabilir.
Kimlere Uygulanabileceği :
Bireylere uygulanır.
Uygulama Süresi : Zaman sınırlaması yoktur.
Kapsamı : 29 maddeden oluşan zorunlu seçmeli bir ölçektir. Bu maddelerden 6 tanesi ölçeğin amacını gizlemek için yerleştirilen dolgu maddesi olduğundan puanlanmamaktadır. 23 madde ise , iç ve dış inançlara ait tercihli ifadelerden oluşmuştur.
Materyal : Soru formu (Cevaplar soru formu üzerinde işaretlenir)

Uygulama İçin Pratik Bilgiler

Uygulanışı : Bireylerin kendi kendilerine cevaplandırabilecekleri, uygulanışı kolay bir ölçektir.
Yönergesi : Formun başlangıcında nasıl yanıtlanacağı ile ilgili bilgi vardır.
Yanıtlanması : Ölçeği yanıtlayan kişiden kendisine uygun gelen cümleyi seçmesi ve bunu işaretlemesi istenir.
Puanlanması : Maddelerin bazılarının “a” seçenekleri 1 puan, bazılarının “b” seçenekleri 1 puan almaktadır.
Yorumlanması : Ölçek puanları 0 ile 23 puan arasında değişmekte, yükselen puanlar dış denetim odağı inancında artışı göstermektedir.
Uygulayıcının Nitelikleri : Bu tür ölçeklerin sınırlılıklarını bilen araştırmacıların ya da uygulayıcıların kullanması uygundur.

ÖZGÜN FORM

Genel Bilgi

Özgün Adı : Generalized Expectancies for Internal vs. External Control of Reinforcement.
Geliştirenler : Rotter (1966)
Kaynaklar : Rotter, J. B. (1966). Generalized Expectancies for Internal vs. External Control of Reinforcement. Psychological Monographs. 80,1–28.

Teknik Değerlendirme

Geliştirilmesi :
Güvenirlik : Rotter(1966) iç uyum hesaplarının, .69 ile .73 arasında olduğunu belirtmiştir. Ölçeğin madde-toplam puan korelasyonlarının .11 ile .48 arasında değiştiği, iki-yarı test güvenirlik katsayısının çeşitli örneklemelerde .65 ile .79 arasında bulunduğu bildirilmiştir. (Savaşır ve Şahin, 1997,94-95)
Geçerlik :

TÜRKİYE UYARLAMASI

Rotter’in İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği

Türkçe Formu : Rotter’in İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği’nin (RİDKOÖ)
Uyarlayan : İhsan DAĞ (1991)
Kaynak : Dağ, İ. (1991). Rotter’in İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği’nin (RİDKOÖ) Üniversite Öğrencileri İçin Güvenirliği ve Geçerliği. Psikoloji Dergisi. 7(26), 10–16.
Genel Bilgi

Teknik Değerlendirme

Geliştirilmesi: Dağ(1991) tarafından yapılan Türkiye uyarlamasında, uygulanan temel bileşenler analizi sonucunda ölçekten, toplam varyansın %47.7’sini açıklayabilen yedi faktör bulunmuştur.
Güvenirlik : Ölçeğin test-tekrar test güvenirlik katsayısı r =.83, KR-20 tekniği ile hesaplanan güvenirlik katsayısı .68, Cronbach alfa iç tutarlılık katsayısı ise .71 olarak bulunmuştur.
Geçerlik : Denetim odağı ölçeğinin yapı geçerliliği faktör analizi ile incelenmiştir. Analiz sonucunda ölçekteki maddelerin yük değerleri .33 ile .61 arasında değişmektedir. Maddelerin ayırt etme güçlerine sahip oldukları söylenebilir.

Rotter’in İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeğinin Türkiye’de
Kullanıldığı Araştırmalar ve Yayınlar

KELEŞ, Onur Bağlum (2000) . “Eğitim Yöneticilerinde Sorun Çözme ve Denetim Odağı
İlişkisi” (İstanbul ili örneği) Yayınlanmamış Doktora Tezi.
Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi. Anakara-2000

ROTTER DENETİM ODAĞI ÖLÇEĞİ
Bu anket, toplumumuzdaki bazı önemli olayların farkı insanları etkileme biçimini bulmaya amaçlamaktadır. Her maddede “a” ya da “ b “ harfiyle gösterilen iki seçenek bulunmaktadır. Lütfen, her seçenek çiftinde sizin kendi görüşünüze göre gerçeği yansıttığına en çok inandığınız cümleyi (yalnız bir cümleyi ) seçiniz.
Seçiminizi yaparken, seçmeniz gerektiğini düşündüğünüz ve yada doğru olmasını arzu ettiğiniz cümleyi değil, gerçekten daha doğru olduğuna inandığınız cümleyi seçiniz. Bu anket bazı durumlara ilişkin, kişisel inançlarla ilgilidir, bunun için “doğru” ya da yanlış cevap diye bir durum söz konusu değildir.
Anketteki cümle çiftleri ile ilgili tercihlerinizi belirtmeye geçmeden önce cevap kağıdının baş tarafında yer alan tanıtıcı bilgiler bölümünü eksiksiz doldurunuz ve sonra da anketi cevaplamaya başlayınız. ilgili şıkkın karşısındaki “(X)“ şeklinde parantez içerisine işaretleyiniz. Bazı cümleler sizin (statünüze) durumunuza uygun olmayabilir. Ancak bu anket genel amaçlı olduğu için kendinizi ilgili maddede belirtilen durumda algılamaya çalışarak “onun yerinde ben olsaydım” şeklinde düşünerek seçiminizi yapınız.
Bazı maddelerde her iki cümleye de inandığınızı ya da hiçbirine inanmadığınızı düşünebilirsiniz. Böyle durumlarda kendi görüşünüz açısından gerçeğe uygun olduğuna daha çok inandığınız cümleyi seçiniz seçim yaparken her bir cümle için bağımsız karar veriniz; önceki tercihlerinizden etkilenmeyiniz.

1. a) Ana babaları çok fazla cezalandırdıkları için çocuklar çok problemli oluyor.
b) Günümüz çocuklarının çoğunun problemi, ana-babaları tarafından aşan serbest bırakılmalarıdır.

2. a) İnsanların yaşamındaki mutsuzlukların çoğu biraz da şanssızlıklarına bağlıdır.
b) insanların talihsizlikleri yaptıkları hataların sonucudur.

3. a) Savaşların başlıca nedenlerinden biri, halkın siyasetle yeterince ilgilenmemesidir.
b) insanlar savaşı önlemek için ne kadar çaba harcarsa harcasın, her zaman savaş olacaktır.

4. a) İnsanlar bu dünyada hak ettikleri saygıyı er geç görünen.
b) insan ne kadar çabalarsa çabalasın ne yazık ki değeri genellikle anlaşılmaz.

5. a) öğretmenlerin öğrencilere haksızlık yaptığı fikri saçmadır.
b) öğrencilerin çoğu, notların tesadüfi olaylardan etkilendiğini fark etmez.

6. a)Koşullar uygun değilse insan başarılı bir lider olamaz.
b) Lider olamayan yetenekli insanlar, fırsatları değerlendirememiş kişilerdir.

7. a) Ne kadar uğraşsanız da bazı insanlar sizden hoşlanmazlar.
b) Kendilerini başkalarına sevdiremeyen kişiler, başkalarıyla nasıl geçinileceğini bilmeyenlerdir.

8. a) İnsanın kişiliğinin belirlenmesinden en önemli rolü kalıtım oynar.
b) İnsanların nasıl biri olacaklarını kendi hayat tecrübeleri belirler.

9. a) Bir şey olacaksa eninde sonunda olduğuna sık sık tanık olmuşumdur.
b) Ne yapacağıma kesin karar vermek kadere güvenmemekten daima daha iyidir.

10. a) iyi hazırlanmış bir öğrenci için, adil olmayan bir sınav hemen hemen söz konusu olamaz
b) Sınav sorulan derste işlenenle çoğu kez o kadar ilişkisiz oluyor ki çalışmanın anlamı kalmıyor.

11. a) Başarılı olmak çok çalışmaya bağlıdır; şansın bunda ya hiç ya da çok küçük payı vardır.
b) İyi bir iş bulmak, temelde, doğru zamanda doğru yerde bulunmaya bağlıdır.
12- a) Hükümetin kararlarında sade vatandaş da etkili olabilir.
b) Bu dünya güç sahibi birkaç kişi tarafından yönetilmektedir. Ve sade vatandaşın bu konuda
yapabileceği fazla bir şey yoktur.

13- a) Yaptığım planları yürütebileceğimden hemen hemen eminimdir.
b) Çok uzun vadeli planlar yapmak her zaman akıllıca olmayabilir, çünkü bir çok şey zaten iyi yada kötü şansa bağlıdır.

14. a) Hiçbir yönü iyi olmayan insanlar vardır.
b) Herkesin iyi bir tarafı vardır.

15. a) Benim açımdan istediğimi elde etmenin talihle bir ilgisi yoktur.
b) Çoğu durumda, yazı tura atarak da isabetli kararlar verebiliriz.

16. a)Kimin patron olacağı genellikle, doğru yerde ilk önce bulunma şansına kimin sahip olduğuna bağlıdır.
b) insanlara doğru şeyi yaptırmak bir yetenek işidir; şansın bunda payı ya hiç yoktur yada çok azdır.

17. a) Dünya meseleleri söz konusu olduğunda çoğumuz, anlayamadığımız ve kontrol edemediğimiz güçlerin kurbanıyız.
b) insanlar, siyasal ve sosyal konularda aktif rol alarak dünya olaylarını kontrol edebilirler.

18. a) Birçok insan, rastlantıların yaşamlarını ne derece etkilediğinin farkında değildir.
b) Aslında “şans” diye bir şey yoktur.

19. a) insan, hatalarını kabul edebilmelidir.
b) Genelde en iyisi insanının hatalarını örtbas etmesidir.

20. a) Bir insanın sizden gerçekten hoşlanıp hoşlanmadığını bilmek zordur
b) Kaç arkadaşınızın olduğu, ne kadar iyi olduğuna bağlıdır.

21. a) Uzun vadede yaşamımızdaki kötü şeyler, işi şeylerle dengelenir.
b) Çoğu talihsizlikler yetenek eksikliğinin, ihmalin, tembelliğin ya da her üçünün birden sonucudur.

22. a) Yeterli çabayla siyasal yolsuzlukları ortadan kaldırabiliriz.
b) Siyasetçilerin kapalı kapılar ardında yaptıkları üzerinde halkın fazla bir kontrolü yoktur

23. a) Öğretmenlerin verdikleri notları nasıl belirlediklerini bazen anlamıyorum.
b) Aldığım notlarla çalışma derecem arasında doğrudan bir bağlandı vardır.
24. a) iyi bir lider, ne yapacaklarına halkın bizzat karar vermesini bekler.
b) İyi bir lider herkesin görevinin ne olduğunu bizzat belirler.

25. a) Çoğu kez başıma gelenler üzerinde çok az etkiye sahip olduğumu hissederim

b) Şans ya da talihin yaşamında önemli bir rol oynadığına inanmam.

26. a) insanlar arkadaşça olmaya çalışmadıkları için yalnızdırlar.
b) İnsanları memnun etmek için çok fazla çabalamanın yararı yoktur, sizden hoşlanırsa hoşlanırlar.

27. a) Okullarda atletizme gereğinden fazla önem veriliyor.
b) Takım sporları kişiliğin oluşumu için mükemmel bir yoldur.

28 a) Başıma ne gelmişse kendi yaptıklarımdandır.
b) Yaşamımın alacağı yön üzerinde bazen yeterince kontrolümün olmadığını hissediyorum.

29 a) Siyasetçilerin neden öyle davrandıklarını çoğu kez anlamıyorum.
b) Yerel ve ulusal düzeydeki kötü idareden uzun vadede halk sorumludur.

ROTTER DENETİM ODAĞI ÖLÇEĞİ CEVAP KAĞIDI

Adı soyadı:……………………………………………………………………..

Sınıfı :……………… Okul No:…………………. Uygulama tarihi:……../……./………..

Cinsiyeti :

1- (a) (b) 11- (a) (b) 21- (a) (b)
2- (a) (b) 12- (a) (b) 22- (a) (b)
3- (a) (b) 13- (a) (b) 23- (a) (b)
4- (a) (b) 14- (a) (b) 24- (a) (b)
5- (a) (b) 15- (a) (b) 25- (a) (b)
6- (a) (b) 16- (a) (b) 26- (a) (b)
7- (a) (b) 17- (a) (b) 27- (a) (b)
8- (a) (b) 18- (a) (b) 28- (a) (b)
9- (a) (b) 19- (a) (b) 29- (a) (b)
10- (a) (b) 20- (a) (b)

ROTTER DENETİM ODAĞI ÖLÇEĞİ CEVAP KAĞIDI

Adı soyadı:……………………………………………………………………..

Sınıfı :……………… Okul No:…………………. Uygulama tarihi:……../……./………..

Cinsiyeti :

1- (a) (b) 11- (a) (b) 21- (a) (b)
2- (a) (b) 12- (a) (b) 22- (a) (b)
3- (a) (b) 13- (a) (b) 23- (a) (b)
4- (a) (b) 14- (a) (b) 24- (a) (b)
5- (a) (b) 15- (a) (b) 25- (a) (b)
6- (a) (b) 16- (a) (b) 26- (a) (b)
7- (a) (b) 17- (a) (b) 27- (a) (b)
8- (a) (b) 18- (a) (b) 28- (a) (b)
9- (a) (b) 19- (a) (b) 29- (a) (b)
10- (a) (b) 20- (a) (b)